Odleżyny to chorobowo zmienione zmiany skórne. Zmiany dotyczą samej skóry oraz tkanki podskórnej. Na pojawienie się odleżyna narażone są głównie osoby długotrwale leżące w łóżku, najczęściej osoby starsze unieruchomione długotrwale na skutek choroby. U osób starszych najczęściej zaburzone jest mikrokrążenie krwi. U osób starszych leżących łatwiej dochodzi do niedokrwienia obumierania skóry na skutek ucisku.

 

Odleżyny najczęściej pojawiają się w miejscach gdzie skóra jest cienka i blisko pod nią znajduje się kość. Do takich strategicznych miejsc należą okolice kości krzyżowej, piety, łokcie, na plecach okolice kręgosłupa, kolana, okolice stawów biodrowych i miednicy. Powstawaniu odleżyn sprzyja także niestarannie posłane łózko oraz wilgotna i pomarszczona pościel. Do pierwszych objawów zwiastujących powstawanie odleżyn zalicza się zaczerwienienie i otarcie naskórka, a także pojawianie się pęcherzy wypełnionych płynem. W takich miejscach bardzo łatwo o zakażenie i powstawanie bolesnych zropiałych, bardzo trudno gojących się ran.

 

Kiedy już powstaną takie rany to bardzo trudno je wyleczyć, a czas leczenie jest bardzo długi. W związku z tym bardzo ważne są starania mające na celu zapobieganiu powstawania odleżyn. Im cięższy jest stan chorej osoby, tym odleżyny powstają szybciej i trudniej poddają się leczeniu. Aby zapobiegać odleżynom u chorej leżącej osoby należy myć ciało mydłem bez konserwantów i środków zapachowych, najlepsze będą preparaty z kwaśnym pH. Po umyciu skórę koniecznie trzeba dokładnie wysuszać oraz natłuszczać skórę oliwką, może być oliwka dla dzieci ponieważ jest najdelikatniejsza. Aby ochronić zaczerwienione miejsca przed dalszym uciskiem należy zmieniać pozycję chorego w łóżku minimum co trzy godziny. Przyda się odpowiedni materac najlepszy będzie specjalistyczny materac przeciwodleżynowy. Jednak może to być także materac pompowany, wypełniony grochem, lub wyłożenie łóżka owczym błamem co zmniejsza tarcie i umożliwia przepuszczanie powietrza.

 

Można podkładać choremu podpórki pod piety i łokcie a pod pośladki kółka z pianki lub specjalne poduszki z gorczycą albo wypełnione siemieniem lnianym. Wskazane sa delikatne masaże miejsc narażonych na ucisk, najlepiej za pomocą gąbki lub myjki, te miejsca można także oklepywać dla poprawy ukrwienia skóry. Można stosować olejek kamforowy lub spirytus. U osób leżących, ciężko chorych narażonych na odleżyny masaż powinien być stosowany nawet co 2 godziny. Jeżeli odleżyna jest duża, wilgotna, głęboka, boląca, zaczerwieniona i pokryta nalotem żółtym lub krwistym konieczna jest pomoc lekarza.